Laatst bijgewerkt: 12-08-2021

Vermoeidheid komt bij bijna elke zwangerschap voor. Naast de vele andere symptomen die tijdens de zwangerschap optreden, is dit een van de meest voorkomende problemen. De redenen voor de uitputting en het gebrek aan kracht kunnen velerlei zijn.

Er zijn veel zwangere vrouwen die klagen over vermoeidheid tijdens de zwangerschap. Maar waarom ben je zo moe tijdens de zwangerschap en is dit normaal? Deze en vele andere vragen willen we in ons artikel beantwoorden. We geven je ook waardevolle tips over wat je kunt doen om vermoeidheid tijdens de zwangerschap tegen te gaan.




De belangrijkste feiten in het kort

  • Veel zwangere vrouwen hebben tijdens de zwangerschap last van vermoeidheid. Dit is heel normaal en je moet je er niet onnodig zorgen over maken.
  • Een goed evenwicht tussen inspanning en rust is erg belangrijk. Je lichaam heeft zowel voldoende zuurstof als pauzes nodig om te regenereren.
  • Het hangt altijd van het individu af, hoe lang en hoe sterk de vermoeidheid in de zwangerschap aanhoudt. Vergelijk jezelf dus niet te veel met andere zwangere vrouwen.

Achtergrondinformatie: Wat je moet weten over vermoeidheid bij zwangerschap

Zwangerschap is een van de mooiste dingen voor een aanstaande moeder. Het komt echter ook met bijwerkingen. Veel vrouwen klagen over vermoeidheid en futloosheid tijdens de zwangerschap. In deze rubriek willen we de meest gestelde vragen over vermoeidheid tijdens de zwangerschap beantwoorden.

Wat zijn de oorzaken van vermoeidheid bij zwangerschap?

Het is heel normaal om je tijdens de zwangerschap moe te voelen. Progesteron, dat ook bekend staat als het zwangerschapshormoon, speelt hierbij een grote rol. Het progesterongehalte stijgt sterk, vooral in het begin van de zwangerschap, en de hormonale veranderingen leiden tot vermoeidheid.

Er is een upregulatie van progesteronreceptoren op geactiveerde lymfocyten tussen placentacellen en deciduale cellen. (1) In het begin van de zwangerschap is er ook een stimulering van de stofwisseling, waardoor je meer energie verbrandt en je je dus moe en zwak voelt. Je lichaam moet zich aan de nieuwe omstandigheden aanpassen.

De emotionele ups en downs die je tijdens de zwangerschap meemaakt zijn ook een oorzaak van vermoeidheid.

Tijdens de zwangerschap neemt het volume van het bloed in je lichaam toe en wordt de placenta gevormd. Bij veel zwangere vrouwen veroorzaakt dit echter een daling van de bloeddruk, en ook van de bloedsuikerspiegel. Dit kan ook tot uitputting leiden.

Soms kan het ook aan een slecht dieet en te weinig beweging liggen dat de vermoeidheid tijdens de zwangerschap erg uitgesproken is. Gebrek aan lichaamsbeweging in de buitenlucht leidt tot minder zuurstof in het lichaam. Vettig eten en te weinig drinken leiden ook tot verhoogde vermoeidheid.

Hoe uit zich vermoeidheid bij zwangerschap?

Vermoeidheid tijdens de zwangerschap zorgt ervoor dat veel vrouwen zich uitgeput en lusteloos voelen. Het lichaam staat onder grote spanning en moet meer pauzes nemen. Deze pauzes moet je beslist nemen.
Symptomen van vermoeidheid kunnen wijzen op een ijzertekort.

Als je je na het eerste trimester nog steeds moe voelt, kan dit een teken zijn van een tekort. Andere symptomen, zoals hoofdpijn, een bleke huid en concentratieproblemen, kunnen wijzen op een ijzertekort. Veel zwangere vrouwen lijden aan ijzertekort, dus je hoeft niet te schrikken.

Stress, zelfwaardering en depressie correleren met vermoeidheid bij zwangere vrouwen. De geestelijke gezondheid van vrouwen tijdens de zwangerschap moet op peil gehouden worden. (2)

Over het algemeen varieert de vermoeidheid bij zwangerschap van vrouw tot vrouw. Sommige vrouwen melden dat ze al na 2 maanden geen vermoeidheidssymptomen meer voelen. Anderen, daarentegen, voelen gedurende de 9 maanden voortdurend geïsoleerde vlagen van vermoeidheid.

Wanneer treedt vermoeidheid op tijdens de zwangerschap?

Veel zwangere vrouwen voelen zich moe en uitgeput tijdens de eerste 3 tot 4 maanden. De oorzaak hiervan is dat het lichaam zich probeert aan te passen aan de nieuwe situatie. Door de stijgende progesteronspiegel in het eerste trimester treedt slaperigheid op.

Dit komt omdat progesteron een ontspannende en kalmerende werking heeft waardoor je moe wordt. Een langlopende studie documenteerde in welk trimester bepaalde dingen in de zwangerschap voorkomen. Er werd nagegaan of er een verband was tussen misselijkheid, vermoeidheid, stress en sociale steun. Voor dit doel werden 91 zwangere vrouwen gerekruteerd.

Het bleek dat de vermoeidheid in het eerste en derde trimester veel groter was dan in het tweede trimester. In de volgende tabel staan de testresultaten met gemiddelde en standaardafwijking (3):

Type 1e trimester 2e trimester 3e trimester
Misselijkheid en braken 7.91 ± 6.58 2.43 ± 3.57 2.02 ± 3.56
Vermoeidheid 60.78 ± 25.28 54.62 ± 25.73 59.21 ± 25.13
Stress 15.16 ± 5.52 15.36 ± 5.19 15.22 ± 5.46
Sociale steun 17.20 ± 2.28 17.06 ± 2.16 16.87 ± 2.24

De vermoeidheid keert meestal terug tegen het einde van de zwangerschap. De redenen hiervoor zijn echter verschillend. De baby wordt groter en laat zich voelen in de buik. De groeiende buik kan ook rugpijn veroorzaken. Zo kun je ‘s nachts minder goed slapen. Je zult ‘s nachts ook vaker naar het toilet moeten vanwege de druk op je blaas.

Wanneer begint de vermoeidheid tijdens de zwangerschap af te nemen?

Vermoeidheid wordt meestal beter vanaf de 12e week van de zwangerschap. Het lichaam is gewend geraakt aan de verandering. Het tweede trimester van de zwangerschap wordt ook wel de “wittebroodsweken” genoemd. Je lichaam heeft zich aangepast aan de toename van hormonen. Je voelt je alerter en fitter dan in de voorgaande 3 maanden.
De duur en het tijdstip van de vermoeidheid zijn individueel.

Je lichaam krijgt een oppepper van energie, waardoor je nieuwe kracht krijgt. Veel zwangere vrouwen genieten nu weer van activiteiten en gaan gezelschap niet langer uit de weg. De voortdurende vermoeidheid is verdwenen. Je moet je er echter van bewust zijn dat vermoeidheid tijdens de zwangerschap van een aantal factoren afhangt.

Zo vertonen jongere vrouwen met een laag gehalte aan ijzer, ferritine en hemoglobine vaak sneller tekenen van vermoeidheid. (4) Zo ernstige vermoeidheid verdwijnt meestal na een paar maanden. Maar dat wil niet zeggen dat het nooit meer terug zal komen. Zodra je je moe voelt, moet je pauzes nemen en rusten. Dit is niet alleen goed voor jou, maar ook voor je kind.

Is vermoeidheid normaal tijdens de zwangerschap?

Je moe en uitgeput voelen tijdens de zwangerschap is volkomen normaal. Je lichaam maakt een grote verandering door en moet zich aan de nieuwe omstandigheden aanpassen. Het is belangrijk dat je goed voor jezelf en je baby zorgt door voldoende te slapen en evenwichtig te eten.

Müdigkeit Schwangerschaft-1

Vermoeidheid hoort bij de zwangerschap. Je hoeft je er geen zorgen over te maken.
(Image source: unsplash / Kinga Cichewicz)

Je lichaam heeft kracht nodig vanwege de regelmatige groeispurten van je baby. Vooral in de eerste maanden van de zwangerschap verbruikt je lichaam veel energie door de extreme hormonale veranderingen. Je hoeft je dus geen zorgen te maken, vermoeidheid tijdens de zwangerschap treft de meeste vrouwen.

Zwangerschap is voor veel vrouwen een toestand van lichamelijke en psychologische verandering. Je wordt tijdens de zwangerschap aan veel stressvolle situaties blootgesteld. Ongeveer 10 tot 13 procent van de zwangere vrouwen heeft last van depressies in de perinatale fase, d.w.z. kort voor de bevalling. (5)

Is vermoeidheid tijdens de zwangerschap een teken van het geslacht van de baby?

“Je bent de hele tijd moe, dus het zal wel een meisje zijn!” - Veel zwangere vrouwen worden met zulke zwangerschapsmythes geconfronteerd. Maar hangt vermoeidheid tijdens de zwangerschap echt af van het geslacht van de baby? In een onderzoek aan het Wexner Medisch Centrum van de Ohio State Universiteit testten onderzoekers 80 zwangere vrouwen op immuunmarkers die cytokinen genoemd worden.

Ze ontdekten dat vrouwen met vrouwelijke foetussen een verhoogde ontstekingsreactie vertoonden dan vrouwen met mannelijke foetussen, toen hun immuunsysteem verzwakt was. De verhoogde ontsteking zou er een rol in kunnen spelen dat vrouwen die een meisje droegen gevoeliger waren voor ziekte en daardoor meer uitgeput raakten. (6) Uiteindelijk kun je echter pas zeker zijn van het geslacht van je foetus door vanaf de 16e week van de zwangerschap een echografie te laten maken. Alle andere methoden zijn grotendeels mythen gebleken.

Wat zijn de gevolgen van vermoeidheid tijdens de zwangerschap?

De gevolgen van vermoeidheid tijdens de zwangerschap kunnen velerlei zijn. We hebben de meest voorkomende gevolgen in een tabel opgesomd.

Gevolg Reden
Uitputting Je lichaam heeft een gebrek aan energie door de verandering naar een nieuwe hormoonhuishouding.
Slapheid Het stijgende progesterongehalte heeft een ontspannend effect op je lichaam. Hierdoor voel je je vermoeider en slomer.
Slapeloosheid Je lichaam neemt overdag meer pauzes dan vroeger. Daardoor ben je overdag meer uitgerust en val je “s avonds moeilijker snel in slaap.
Anxiety Extreme vermoeidheid kan je doen denken dat er iets mis is met je zwangerschap. Je moet je hierover echter geen zorgen maken. Vermoeidheid tijdens de zwangerschap is normaal en niets ergs.

Subjectieve vermoeidheid houdt ook verband met veranderingen in de cytokine-spiegels tijdens de zwangerschap. Dit beïnvloedt ook de algemene kwaliteit van de slaap. (7) Realiseer je dat deze gevolgen niet eeuwig zullen duren en dat de mooie momenten in de zwangerschap er tegen opwegen. Probeer deze effecten te voorkomen door geschikte methoden zoals yoga, wandelen of rusten.

Vermoeidheid tijdens de zwangerschap: de 4 beste tips tegen uitputting

Je kunt vermoeidheid tijdens de zwangerschap verminderen door bepaalde dingen te doen. We hebben de vier beste tips tegen vermoeidheid voor je samengevat in het volgende gedeelte. We hopen dat de volgende tips je helpen tijdens de zwangerschap.

1e tip: Neem pauzes

Neem wat rust en slaap als je je niet goed voelt. Maar je moet niet alleen op bed gaan liggen. Te lang op één plaats blijven kan je nog vermoeider doen voelen. Probeer een goed evenwicht te vinden tussen ontspanning en beweging.

Reflexologie en begeleiding kunnen vermoeidheid bij zwangere vrouwen helpen verminderen. Verloskundigen moeten dit doen als de zwangere vrouw op het punt staat te bevallen. Bij deze massage wordt druk uitgeoefend op de reflexzones van de voeten. Het werkt ontspannend en is een goede manier om stress en vermoeidheid tot een minimum te beperken. (8)

Het lichaam heeft pauzes nodig om te regenereren. Als je moe bent, luister dan naar de signalen van je lichaam en ga liggen.

Anders kunnen de symptomen van vermoeidheid verergerd worden. Dit is slecht voor je gezondheid en die van de baby. Slaap minstens 7 tot 8 uur per nacht. Je lichaam kan in deze tijd zijn batterijen weer opladen.

Als je aan het werk bent, doe dan tijdens de pauzes een powernap als dat nodig is. Gebruik het weekend voor een extra dutje. Rusten geeft je lichaam weer de energie die het nodig heeft.

2. Tip:

Eet een evenwichtige voeding Het is belangrijk om tijdens de zwangerschap evenwichtig te eten. Een evenwichtige voeding omvat fruit, groenten en volle granen. Het is het beste om vette en ongezonde voedingsmiddelen te vermijden. We willen dat jij en je baby zich goed voelen.

Je maaltijden moeten rijk zijn aan vitamines, ijzer en eiwitten.

Door verspreid over de dag kleine maaltijden te eten, kun je je bloedsuikerspiegel op peil houden. Dit kan vermoeidheid helpen verminderen. Zorg ervoor dat je gezonde tussendoortjes eet en geen ongezond voedsel. Je moet ook veel vocht drinken. Het is het beste om 3 liter water en thee per dag te drinken. Je lichaam verandert tijdens de zwangerschap. Je moet er daarom voor zorgen dat je voldoende vloeistoffen drinkt. Dit houdt je bloedsomloop stabiel en vermindert vermoeidheid.

Regelmaat is belangrijk bij eten en drinken. Je moet niet meer dan een paar uur tussen de maaltijden laten verstrijken. Anders put je je lichaam nog meer uit.

Je moet vermijden veel koffie te drinken tijdens de zwangerschap. Natuurlijk zorgt cafeïne ervoor dat je je alerter voelt. Je moet het echter in kleine hoeveelheden consumeren. Anders heeft te veel cafeïne een slecht effect op je baby. (9)

3.Tip:

Wisseldouches Wisseldouches stimuleren je bloedsomloop en vernauwen en verwijden je bloedvaten door warme en koude prikkels. De verandering in de bloedvaten heeft een positief effect op je gezondheid

  • Metabolisme
  • Immuunsysteem
  • Hart
  • Thermische regeling
  • Stemming & temperament

Afwisselend douchen leidt tot positieve energie en is gezond. Je begint met een warme of hete douche. Dan moet je het water verversen naar koud. Omdat het een extreme verandering van warm naar koud is, is het het beste om je met je rechtervoet vertrouwd te maken met de nieuwe temperatuur. Je moet daar beginnen, want dit is het verste punt van het hart.

Douche dan tot aan je middel. Je lichaam is nu enigszins gewend geraakt aan de temperatuur. Nu kun je je armen en de rest van je lichaam douchen. Normaal moet je twee keer afwisselend douchen. Eerst neem je een warme douche, dan een koude douche, en dan nog een warme en een koude douche. Stop met een koude douche, want de bloedvaten moeten zich weer vernauwen. Droog je daarna snel af om weer op te warmen en te voorkomen dat je ziek wordt.

4.Tip: Oefening

Ga zo vaak als je kunt in de frisse lucht. Lichaamsbeweging geeft je zuurstof, waardoor je minder moe wordt. Zonlicht versterkt je natuurlijke dag-nacht ritme. Daardoor voel je je overdag fitter en val je ‘s avonds beter in slaap. Voor het slapengaan raden we aan yoga oefeningen te doen.

De oefeningen ontspannen je lichaam en helpen je in slaap te vallen. ‘s Morgens moet je wat energetische oefeningen doen. We raden een wandeling in het park of een rondje hardlopen in het bos aan.

Müdigkeit Schwangerschaft-2

Yoga kan een goede aanvulling zijn op andere lichaamsbeweging. Het heeft een ontspannende werking op het lichaam.
(Image source: pixabay / StockSnap)

Lichaamsbeweging tijdens de zwangerschap is heel belangrijk en helpt tegen vermoeidheid. Maar je moet het niet overdrijven. Op dagen dat je je niet lekker voelt, is het beter om het rustig aan te doen. Het juiste evenwicht vinden tussen inspanning en rust is essentieel.

Het aanmoedigen van lichaamsbeweging tijdens de zwangerschap heeft bijzonder positieve effecten op de psyche. Lichaamsbeweging leidt tot een aanzienlijke afname van negatieve toestanden zoals depressie, spanning, woede en vermoeidheid. Het leidt ook tot een toename van vitaliteit. (10)

Conclusie

Vermoeidheid tijdens de zwangerschap komt in de meeste gevallen voor. Je hoeft je er geen zorgen over te maken. Tenzij je extreme vermoeidheid hebt. Dan moet je naar een dokter gaan en advies vragen. In de meeste gevallen gaat de vermoeidheid echter vanzelf over.

Probeer zo veel mogelijk van je zwangerschap te genieten. Het is logisch dat je lichaam door de hormonale veranderingen meer energie nodig heeft en dat je je daarom vaker moe voelt. We wensen je alle goeds tijdens je zwangerschap en hopen dat dit artikel de belangrijkste vragen en tips over vermoeidheid tijdens de zwangerschap beantwoord heeft.

Beeldbron: Petrenko / 123rf

Referenties (10)

1. René Druckmann Marc-Alexandre Druckmann Progesterone and the immunology of pregnancy The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology Volume 97, Issue 5, December 2005, Pages 389-396
Bron

2. Yehia DBM, Malak MZ, Al-Thwabih NN, Awad RR, Al-Ajouri ES, Darwish SS, Hamad AS. Psychosocial factors correlate with fatigue among pregnant women in Jordan. Perspect Psychiatr Care. 2020 Jan;56(1):46-53. doi: 10.1111/ppc.12372. Epub 2019 Mar 18. PMID: 30887537.
Bron

3. Fan-Hao Choua Shih-Hsien Kuob Ruey-Hsia Wang A Longitudinal Study of Nausea and Vomiting, Fatigue and Perceived Stress in, and Social Support for, Pregnant Women Through the Three Trimesters The Kaohsiung Journal of Medical Sciences Volume 24, Issue 6, June 2008, Pages 306-314
Bron

4. Kathryn A.LeeRN Mary Ellen Zaffke Longitudinal Changes in Fatigue and Energy During Pregnancy and the Postpartum Period Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing Volume 28, Issue 2, March 1999, Pages 183-191
Bron

5. Gawlik, S., Reck, C. Erschöpfung und Depression in der Schwangerschaft. Psychotherapeut 56, 224–230 (2011)
Bron

6. Ohio State Study: Baby's Sex Plays a Role in Pregnant Women's Immunity February 9, 2017
Bron

7. Miia Kaartinena Linnea Karlsson Juulia Paavonen et al. Maternal tiredness and cytokine concentrations in mid-pregnancy Journal of Psychosomatic Research Volume 127, December 2019, 109843
Bron

8. Shobeiri F, Manoucheri B, Parsa P, Roshanaei G. Effects of Counselling and Sole Reflexology on Fatigue in Pregnant Women: A Randomized Clinical Trial. J Clin Diagn Res. 2017 Jun;11(6):QC01-QC04. doi: 10.7860/JCDR/2017/22681.9972. Epub 2017 Jun 1. PMID: 28764252; PMCID:PMC5535443.
Bron

9. Butt MS, Sultan MT. Coffee and its consumption: benefits and risks. Crit Rev Food Sci Nutr. 2011 Apr;51(4):363-73. doi: 10.1080/10408390903586412. PMID: 21432699.
Bron

10. Gaston A, Prapavessis H. Tired, moody and pregnant? Exercise may be the answer. Psychol Health. 2013;28(12):1353-69. doi: 10.1080/08870446.2013.809084. Epub 2013 Jul 10. PMID: 23837826.
Bron

Wissenschaftliche Studie
René Druckmann Marc-Alexandre Druckmann Progesterone and the immunology of pregnancy The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology Volume 97, Issue 5, December 2005, Pages 389-396
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Yehia DBM, Malak MZ, Al-Thwabih NN, Awad RR, Al-Ajouri ES, Darwish SS, Hamad AS. Psychosocial factors correlate with fatigue among pregnant women in Jordan. Perspect Psychiatr Care. 2020 Jan;56(1):46-53. doi: 10.1111/ppc.12372. Epub 2019 Mar 18. PMID: 30887537.
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Fan-Hao Choua Shih-Hsien Kuob Ruey-Hsia Wang A Longitudinal Study of Nausea and Vomiting, Fatigue and Perceived Stress in, and Social Support for, Pregnant Women Through the Three Trimesters The Kaohsiung Journal of Medical Sciences Volume 24, Issue 6, June 2008, Pages 306-314
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Kathryn A.LeeRN Mary Ellen Zaffke Longitudinal Changes in Fatigue and Energy During Pregnancy and the Postpartum Period Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing Volume 28, Issue 2, March 1999, Pages 183-191
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Gawlik, S., Reck, C. Erschöpfung und Depression in der Schwangerschaft. Psychotherapeut 56, 224–230 (2011)
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Ohio State Study: Baby's Sex Plays a Role in Pregnant Women's Immunity February 9, 2017
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Miia Kaartinena Linnea Karlsson Juulia Paavonen et al. Maternal tiredness and cytokine concentrations in mid-pregnancy Journal of Psychosomatic Research Volume 127, December 2019, 109843
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Shobeiri F, Manoucheri B, Parsa P, Roshanaei G. Effects of Counselling and Sole Reflexology on Fatigue in Pregnant Women: A Randomized Clinical Trial. J Clin Diagn Res. 2017 Jun;11(6):QC01-QC04. doi: 10.7860/JCDR/2017/22681.9972. Epub 2017 Jun 1. PMID: 28764252; PMCID:PMC5535443.
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Butt MS, Sultan MT. Coffee and its consumption: benefits and risks. Crit Rev Food Sci Nutr. 2011 Apr;51(4):363-73. doi: 10.1080/10408390903586412. PMID: 21432699.
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Gaston A, Prapavessis H. Tired, moody and pregnant? Exercise may be the answer. Psychol Health. 2013;28(12):1353-69. doi: 10.1080/08870446.2013.809084. Epub 2013 Jul 10. PMID: 23837826.
Ga naar bron
Recensies