Oren behoren tot onze gevoeligste organen. Toch worden ze vaak verwaarloosd. Maar als we ze niet goed verzorgen, kunnen er ernstige problemen ontstaan. Gehoorverlies en ontstekingen kunnen het gevolg zijn van onjuiste reiniging.
Dit artikel leert je al het essentiële over oorsmeer. We gaan hier dieper in op de oorzaken van oorsmeer en de gevolgen van overproductie. Je krijgt dan waardevolle tips die je de volgende keer dat je je oren schoonmaakt kunt gebruiken.
Inhoud
- 1 De belangrijkste feiten in het kort
- 2 Achtergrond: Wat je moet weten over het schoonmaken van je oren
- 2.1 Wat is oorsmeer?
- 2.2 Wat zijn de symptomen van oorverstopping?
- 2.3 Wat moet ik gebruiken om mijn oren schoon te maken?
- 2.4 Waar moet ik op letten bij het schoonmaken van mijn oren?
- 2.5 Wanneer en hoe vaak moet ik mijn oren schoonmaken?
- 2.6 Hoe maak ik de oren van een kind schoon?
- 2.7 Waar moet ik op letten bij het schoonmaken van honden- en kattenoren?
- 2.8 Waar moet ik op letten als ik een hoortoestel draag?
- 3 Zelf je oren schoonmaken: hoe het werkt
- 4 Conclusie
De belangrijkste feiten in het kort
- Oorsmeerklieren in onze gehoorgang geven vetten en andere stoffen af en zorgen zo voor een optimale bevochtiging van het oor. Op deze manier beschermt oorsmeer onze oren tegen omgevingsinvloeden.
- Je kunt verschillende schoonmaakmiddelen gebruiken. Een beetje water en een schone doek is echter voldoende.
- Als je wattenstaafjes gebruikt, gebruik ze dan alleen voor uitwendige reiniging. Gebruik ze niet op kleine kinderen of huisdieren.
Achtergrond: Wat je moet weten over het schoonmaken van je oren
Hieronder leggen we uit hoe je zelf je oren kunt schoonmaken. Maar voor je dat doet, moet je eerst wat achtergrondinformatie over dit onderwerp krijgen. In dit gedeelte hebben we de meest gestelde vragen beantwoord.
Wat is oorsmeer?
Oorsmeer wordt afgescheiden door de oorsmeerklieren. Deze bevinden zich in de gehoorgang. Ze scheiden vetten en andere stoffen af om de gehoorgang vochtig te houden. Bovendien bevatten ze vaak vuil en dode huidcellen. Deze afscheidingen zorgen er ook voor dat bacteriën en andere deeltjes niet in onze oren terechtkomen. Daaronder is lysozyme. Dit is een antibacterieel enzym. Het cerumen bevat ook cholesterol, wasesters, vetzuren en koolwaterstoffen.
Dit helpt om ziektekiemen en andere micro-organismen uit te drijven. (1, 2) Kauwbewegingen transporteren het oorsmeer naar buiten. In principe verandert de consistentie van deze afscheiding met de leeftijd. Afhankelijk van geslacht, hormonale invloeden en genen wordt een onderscheid gemaakt tussen de droge en de vochtige vorm. De droge vorm komt vooral voor in Oost-Azië. (1, 2)
Wat zijn de symptomen van oorverstopping?
| Probleem | Oorzaak | Symptomen |
|---|---|---|
| Oorsmeerprop | Onjuiste reiniging: Oorsmeer wordt nog verder terug in het oor geduwd en blijft daar plakken. Het cerumen verhardt en er hoopt zich steeds meer oorsmeer op. | Patiënten klagen over gehoorverlies, oorpijn en druk in het oor. Er kan een vreemd voorwerp gevoel ontstaan en in het ergste geval krijgt men last van oorsuizingen of last van duizelingen. |
| Oorkanaal eczeem / ontsteking | Overmatig reinigen van de gehoorgang: Omdat het oorsmeer heel vaak verwijderd wordt, produceren de oorsmeerklieren geen afscheiding meer. | De gehoorgang raakt uitgedroogd, met als gevolg een gebarsten en schilferige gehoorganghuid. Jeuk en roodheid zijn de gevolgen. In het ergste geval vormt zich eczeem, dat kan gaan ontsteken. |
| Verwonding van de gehoorgang / trommelvlies | Door verkeerd schoonmaken en ongelukjes kan het trommelvlies zelfs gebroken worden. | Kleine kinderen en baby’s hebben er vaak last van. De oren van kleintjes zijn nog veel kleiner en gevoeliger. Je moet met je handen van wattenstaafjes afblijven. Zo kun je ongelukken voorkomen. |
Of het nu komt door overproductie of verkeerde reiniging. Het kan gebeuren dat cerumen de oren afsluit. Meestal is dit te wijten aan een verminderde drainage.
Wat moet ik gebruiken om mijn oren schoon te maken?
Hoewel artsen het erover eens zijn dat oorsmeer niet verwijderd mag worden, geven we je in deze rubriek toch enkele mogelijkheden. De voor- en nadelen van elke optie moeten je helpen beslissen welke methode voor jou de juiste is.
Wattenstaafjes
Wattenstaafjes worden heel vaak gebruikt om de oren schoon te maken. Hoewel iedereen ze afraadt, zijn ze erg populair. Oorspecialisten raden ze sterk af, want ze zorgen er alleen maar voor dat het oorsmeer dieper in de gehoorgang dringt. Zoals hierboven besproken, kunnen zich hierdoor pluggen vormen. Als je te hard drukt, kan dat zelfs scheuren en andere verwondingen veroorzaken. (3)
Er is ook een risico dat bacteriën in het middenoor terechtkomen, wat ernstige ziekte kan veroorzaken. Dit was het geval bij een 31-jarige man die hoofdpijn en misselijkheid kreeg door een ziekteverwekker die met behulp van wattenstaafjes zijn gehoorgang was binnengedrongen. (3) Als je toch wattenstaafjes wilt gebruiken, neem dan een paar druppels babyolie en maak alleen de pinna schoon.
Zolang je het wattenstaafje alleen voor uitwendige reiniging gebruikt, is het absoluut ongevaarlijk. Je kunt ook overschakelen op baby wattenstaafjes, bijvoorbeeld. Deze zijn veel dikker en passen niet eens in de gehoorgang.
Ze zijn gemakkelijk in gebruik, maar er is een hoog risico op verwonding.
Oorspoelingen
Oorspoelingen of oor douches zijn een veel betere optie. Je kunt tijdens het douchen of baden een beetje water in je oor laten stromen. Draai je hoofd opzij en trek je oor een beetje naar achteren. Gebruik dan een doek of flanellen om het water en oorsmeer op te vangen als het eruit stroomt.
Dit moet nog gemakkelijker gaan met behulp van kauwbewegingen. Je kunt oorspuiten of zogenaamde ballonnenspuiten kopen in apotheken en drogisterijen. Dit is een geschikt hulpmiddel voor oorbesproeiing. Met deze spuit wordt het water direct in het oor gedaan. Dit geeft je een betere controle en je kunt de druk en de hoeveelheid water zelf regelen.
Helaas is een oorwassing alleen geschikt als het cerumen zacht is. Anders is het onmogelijk het oorsmeer eruit te krijgen met alleen water. Druppels of sprays om het cerumen los te maken kunnen helpen. Dit werd ook bevestigd in een studie met ongeveer 623 deelnemers. Men ontdekte dat de gehoorgang beter gereinigd werd met behulp van oordruppels dan zonder.(4)
Oorkaarsen
In de laatste jaren heeft het reinigen van het oor met een kaars een ware hype veroorzaakt. Video’s erover zijn overal op het net te vinden. Oorkaarsen zijn meestal gemaakt van bijenwas, katoen en andere ingrediënten. Ze zijn hol van binnen en ongeveer 20-30 cm lang. Bij een kaarsbehandeling moet je op je zij gaan liggen en een tweede persoon leidt de kaars in je oor. De kaars wordt verticaal in de gehoorgang gebracht. Als dit gesloten is, steek je de kaars aan.
De brandende oorkaars creëert een vacuüm, dat het cerumen naar buiten zuigt. Zo’n behandeling moet ook de bloedsomloop bevorderen en een ontspannend effect hebben. (5)
De voordelen van zulke oorkaarsen zijn discutabel. Veel sceptici raden ze af omdat ze je gemakkelijk kunnen verbranden.
Waar moet ik op letten bij het schoonmaken van mijn oren?
Of het nu wattenstaafjes zijn of iets anders. Probeer nooit op deze manier van oorsmeer af te komen. Het beste is om onder de douche een molton te nemen en je oren van binnen en buiten schoon te maken. Je kunt eigenlijk niets fout doen. Zo voorkom je dat je te diep in de gehoorgang gaat en die beschadigt.
Gebruik alleen wattenstaafjes om de binnenkant van je oren schoon te maken. Als je last hebt van hardnekkige verstoppingen, laat het dan over aan een vakman. Als je je bezeert tijdens het schoonmaken van je oren, of als je vreemde geluiden hoort, raadpleeg dan een arts.
Wanneer en hoe vaak moet ik mijn oren schoonmaken?
Hoe vaak je je oren moet schoonmaken hangt ook af van de hoeveelheid oorsmeer die je oren produceren. Hoe ouder je wordt, hoe minder oorsmeer je oor zal produceren en hoe harder de was zal zijn. Als je minder cerumen produceert, hoef je je oren minder vaak schoon te maken. Er is eigenlijk geen juiste tijd om dit te doen. We raden je echter aan dit tijdens of na het douchen te doen. De stoom maakt het oorsmeer al wat zachter, zodat het er gemakkelijker uit te krijgen is.
Hoe maak ik de oren van een kind schoon?
Je hoeft niet in de gehoorgang te komen. Je kunt een zakdoek gebruiken en het vuil dat erin zit voorzichtig met je vinger oprapen. Als de oren van je kind de neiging hebben te veel te produceren, kun je een ballonnenspuit gebruiken. Hierbij spuit je een beetje water in het oor om het oorsmeer zacht te maken.
Waar moet ik op letten bij het schoonmaken van honden- en kattenoren?
- Hondenoren: De hoeveelheid oorsmeer die een hond produceert hangt af van het ras. Oudere honden produceren veel minder dan jongere. Dit is de reden waarom oorsmeer een probleem kan worden, vooral bij puppy’s. Voor hen zijn oren een bijzonder belangrijk zintuig. Daarom moet je de oren van je hond regelmatig controleren en onmiddellijk een dierenarts waarschuwen als er problemen zijn. Er is niets bijzonders waar je op moet letten bij het schoonmaken van de oren van je hond. Neem wat water of speciale oordruppels en doe ze in het oor. Wacht een paar minuten tot het oorsmeer is opgelost en veeg het dan af met water en een doekje. (6)
- Kattenoren: Hoewel katten hun eigen oren schoonmaken, kan het geen kwaad ze van tijd tot tijd te controleren. Als je kat aan zijn oren krabt, kan dat wijzen op een infectie. Bij het schoonmaken van de oren kun je een beetje water of oordruppels/spray in het oor laten lopen. Wacht dan een paar minuten. Intussen wordt het oorsmeer verwijderd. Door de wangen met je vinger in een cirkelvormige beweging te masseren, wordt het water met het oorsmeer meegevoerd. Je kunt het overgebleven oorsmeer opvangen met een doekje en het oor afdrogen.(6)
Als er te veel oorsmeer is, kan dat leiden tot ontstekingen en een verminderd gehoor.
Waar moet ik op letten als ik een hoortoestel draag?
Omdat cerumen dik is bij oudere mensen, is professionele reiniging een goed idee. Natuurlijk kun je je oren ook een keer per week thuis schoonmaken. Dit zou voldoende moeten zijn als preventieve maatregel.
Zelf je oren schoonmaken: hoe het werkt
In dit deel leggen we eerst uit hoe een oorarts je oren schoonmaakt en hoe je het zelf thuis kunt doen.
Je oren schoonmaken bij de dokter
Als je niet zeker bent, raden we je aan een KNO-arts te bezoeken. Dit is ook een goed idee als je een stekker hebt die je niet zelf kunt verwijderen. Oorspecialisten hebben speciale instrumenten om het oor te reinigen. In het ergste geval kunnen ze het oorsmeer eruit zuigen. Zo kun je er zeker van zijn dat alles goed gaat als je je oren schoonmaakt.
Je oren schoonmaken met huismiddeltjes
Als je oren verstopt zijn of je wilt ze thuis schoonmaken, hebben we een aantal middeltjes voor je op een rijtje gezet. Het is heel belangrijk te onthouden dat alle vloeistoffen op lichaamstemperatuur moeten zijn.
Onze oren zijn erg gevoelig voor temperatuurveranderingen. Daarom moet je de oliën of het water opwarmen. Je moet er ook voor zorgen dat de vloeistoffen lang genoeg in het oor blijven. Dit is de enige manier om het cerumen op te lossen.
| Middelen | Toepassing |
|---|---|
| Zout water | Een van de “verzachters” van oorsmeer is zout water. Je kunt een beetje zout oplossen in lauw water of een speciale zoutwaterdouche kopen bij de apotheek. Je kunt het water in de gehoorgang brengen met een oorspuit of pipet. Laat het dan een paar minuten staan. Spoel daarna je oor nog eens. |
| Oil | Behalve zout water zijn ook plantaardige oliën goede vetverwijderaars. Amandel- of olijfolie zijn vooral goed om je oren mee schoon te maken. De werkwijze is dezelfde als voor het reinigen met zout water. Doe een paar druppels in je oor en laat ze er 5 tot 10 minuten in zitten. Spoel daarna je oor met water. Het kan zijn dat je deze procedure verschillende keren moet herhalen tot je een verbetering voelt. |
| Stoom | Last but not least kan een stoombad ook gebruikt worden als reuzelverwijderaar. Kook 1 tot 2 liter water en voeg kamille toe. Houd je oor enkele minuten boven het dampende water en leg een handdoek over je hoofd. Daarna kun je je oor weer met water spoelen. Kamille is bijzonder voedend en beschermt zelfs tegen bacteriën. |
Eén studie vond dat voorbehandeling met water of olie veel betere resultaten gaf bij het verwijderen van oorsmeer dan helemaal geen behandeling.(7)
Conclusie
Je oren verkeerd schoonmaken kan ernstige gevolgen hebben. Er kunnen oorsmeerpropjes ontstaan, ontstekingen of eczeem. Ironisch genoeg ontstaan deze problemen meestal niet door verwaarlozing van de verzorging, maar door overmatig schoonmaken. Het is heel gemakkelijk om dit probleem te vermijden.
Blijf uit de buurt van scherpe voorwerpen en de noodzaak om je oren voortdurend schoon te maken. Oorsmeer doet zijn eigen werk en is essentieel voor de gezonde werking van je oren. Bij het schoonmaken van je oren moet je je daarom beperken tot water en een molton. Zo loop je geen risico op beschadigingen.
Foto bron: 123rf / 111000381
Referenties (7)
1.
Müssen Ohren eigentlich gereinigt werden? Dr. Ines Weinzierl. 2019
Bron
2.
Was ist Ohrenschmalz überhaupt? Ohrenschmalz-entfernen. 2016
Bron
3.
Alexander Charlton, Noor Janjua and Darius Rejali. Cotton bud in external ear canal causing necrotising otitis externa and subdural abscess. 2018
Bron
4.
Ksenia Aaron, Tess E. Cooper, Laura Warner, Martin J. Burton. Ear drops for the removal of ear wax. 2018
Bron
5.
Ohrenkerzen - Effiziente Ohrenreinigung oder grober Unfug? Ohrenschmalz-entfernen. 2016
Bron
6.
Ohren reinigen bei Haustieren. Ohren-reinigen. 2020
Bron
7.
A. J. Clegg, E. Loveman, E. Gospodarevskaya, P. Harris, A. Bird, J. Bryant, D. A. Scott, P. Davidson, P. Little, R. Coppin. The safety and effectiveness of different methods o
Bron
Waarom kun je me vertrouwen?
Gerelateerde artikelen
